خواص گیاهان دارویی

همه خواص زنجبیل را بدانید

khavase-zanjebil20

خواص زنجبیل: زنجبیل جزء گیاهان دارویی مهم بوده و دارای خواص متعددی از جمله ضد تهوع، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، آنتی اکسیدان، ضد سرفه، ضد سموم کبدی، ضد التهاب، ادرارآور، کاهش اسپاسم، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ، افزایش ترشحات روده ای معدی، پایین آورنده کلسترول خون، محرک گردش خون مغزی و محرک هضم غذا می باشد.

زنجبیل اصالتاً یک گیاه چینی و هندی است و در این کشورها در طول بیشتر از ۴۰۰۰ سال در پخت و پز غذا مصرف شده است.از آنجا که مردم علاقه وافری به طعم تند و بوی معطر آن داشته اند و نوعی خاصیت گرمایی داشته و برای درمان درد معده مؤثر بوده است،کاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسیری آن را کشت داده اند.ریشه این گیاه در درمان سرگیجه،تعریق،تهوع و استفراغ ناشی از بیماریهای حرکتی یا دریازدگی مؤثر واقع میشود.این گیاه همچنین گلودرد،سردردها،پاره ای از انواع دردهای قاعدگی و آرتریت وتب و درد ناشی از انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا را درمان می کند.

معرفی گیاه زنجبیل

ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دکمه ای به هم پیچیده،ضخیم و قهوه ای روشن است که می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه کنید.از آنجا که زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است لذا ساقه ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است که برحسب انفاق در زیرزمین رشد و نمو پیدا می کند.ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می کند.بالای سطح زمین ساقه های ۱۲ اینچی دارای برگهای طولانی، باریک،کج و معوج و سبز با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.

ترکیبات گیاه زنجبیل

فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشک آن یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.

اشکال موجود زنجبیل

پس از قطع ساقه ریشه دار این گیاه،مواد شیمیایی فعال موجود در گیاه از قبیل “زینجیبرن”، “بنزابولن”، “جینجرول”، “شوقول” خاصیت ذاتی خود را از دست می دهند.شرکتهای دست اندرکار و فعال در زمینه فرآورده های گیاهی،زنجبیل را به صورت عصاره،تنتور،انواع کپسول یا روغن آن عرضه می کنند تا از زایل شدن این مواد شیمیایی جلوگیری شود.بنابراین فرآورده هایی را مصرف کیند که به وضوح در برچسب خودش میزان زنجبیل مورد مصرف شما را ذکر کرده باشد.

می توانید ریشه زنجبیل تازه را نیز بخرید،و با دکم کردن تکه های آن به اندازه نصب کف دست یا با نصف قاشق چایخوری دکمه رنده شده،شسته شده و پوست دار در آب گرم یا با ریختن نیم لیتر آب جوش روی ۳۰ گرم ساقه ریشه دار، چای زنجبیل درست و مصرف کنید.برای اینکار بگذارید چای مورد نظر به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد و سپس روزانه دو لیوان از آنرا میل کنید.دیگر منبع مناسب تهیه زنجبیل همانا زنجبیل کریستال شده است.لیکن فریب لایه پوششی قندی آن را نخورید.چون زنجبیل کریستال شده مزه تندی دارد.

نحوه مصرف زنجبیل

نحوه مصرف فرآورده های زنجبیل به سلیقه شخصی شما و آنچه شما را آزار می دهد،بستگی دارد.در کل،نباید روزانه بیشتر از دو تا چهار گرم زنجبیل مصرف کنید،چرا که علاوه بر میزان زنجبیلی که مصرف می کنید ممکن است مقداری از این ماده را نیز از طریق برنامه غذایی (یعنی از موادی نظیر آبجو زنجبیل، نان شیرینی زنجبیل دار،نان زنجبیل دار یا مواد غذایی مخلوط و سرخ شده) جذب کنید.اگر زنجبیل تازه مصرف می کنید،حتماً مقدار مصرفی را وزن کنید تا تقریباً دریابید که چه حدی از آن معادل ۲ تا ۴ گرم است.برای درمان،تهوع،گاز معده یا سوء هاضمه روزانه ۲ تا ۴ گرم ریشه تازه (معادل ۰/۲۵ تا ۱ گرم پودر ریشه) یا ۱/۵ تا ۳ میلی لیتر تنتور آنرا مصرف کنید.برای پیشگیری از استفراغ، هر ۴ ساعت یک گرم پودر زنجبیل (نصف قاشق چایخوری) یا معادل آن یا روزانه سه بار دو عدد کپسول زنجبیل(یک گرم) مصرف کنید.البته می توانید یک تکه ۸ گرمی زنجبیل تازه را نیز بجوید.

برای بیماریهای ناشی از سرماخوردگی،تب ناشی از آنفلونزا،گلودرد،گرفتگیهای ناشی از قاعدگی یا سردرد،دو قاشق غذاخوری از دم کرده زنجبیل یا چندین ورق از ساقه ریشه دار تازه آنرا بخور دهید.برای درمان درد ورم مفاصل از آب،عصاره یا چای زنجبیل تازه به میزان روزانه ۴ گرم مصرف کنید یا روغن آنرا روی مفصل دردناک بمالید یا ریشه تازه آنرا در ضماد داغ یا گازهای ضمادی قرار دهید و روی نقاط دارای درد بگذارید.

از زنجبیل استفاده های متنوعی می شود. از کاربردهای جدید آن می توان پیشگیری از: تهوع و استفراغ، کم اشتهایی، بی اشتهایی روانی، اسپاسم روده، برونشیت، مشکلات روماتیسم را نام برد. در صنعت غذایی هم به عنوان چاشنی استفاده می شود.

در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد. جینجرول، مهم ترین جزء تشکیل دهنده زنجبیل که مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه می باشد، از رشد سلول های سرطانی مخصوصا سرطان روده بزرگ در انسان جلوگیری می کند.

زنجبیل با افزایش ترشح بزاق دهان و آنزیم های مجرای گوارشی، به هضم و جذب مواد غذایی کمک می کند.

زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه ها، به درمان آسم، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک می کند.

زنجبیل نیروبخش، مقوی معده، بادشکن و ضد رقت خون می باشد. درمان کننده یرقان است. اگر پودر آن را روی پوست بدن مالش دهند، آن را تحریک و قرمز می کند.

تقویت کننده حافظه، بازکننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می برد.

زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده اند.

زنجبیل برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است.

تشنگی را برطرف می کند.

مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه های نارس تجویز کرده اند.

ضماد زنجبیل جهت گری (داءالثعلب) و فرو بردن ورم سودمند می باشد.

اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند، درد مفاصل را تسکین می دهد. علاوه بر این مالیدن زنجبیل خشک و آب تازه آن برای معالجه رماتیسم نافع است.

برای غدد فوق کلیه مفید بوده و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می کند و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می باشد.

در چین از ریشه و ساقه زنجبیل به عنوان آفت کش برای دفع شته و هاگ های قارچ ها استفاده می شود.

با توجه به میزان متغیر اسانس زنجبیل که ارزش دارویی آن مزبوط به آن است، انواعی از زنجبیل که بالاتر از ۵/۱ درصد اسانس داشته باشند ارزش دارویی دارند. بنابراین در صورتی که زنجبیل کهنه باشد و یا به صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود، کم کم اسانس(رایحه) آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می یابد.

khavase-zanjebil20 (1)

مهم ترین ترکیبات شیمیایی

مهم ترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده ای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است.

ترکیبات اصلی آن شامل: انواع قندها (۵۰ تا ۷۰ درصد)، چربی ها ( ۳ تا ۱۸ درصد) اولئورزین (۴ تا ۵/۷درصد) و ترکیبات سوزاننده (۱ تا ۳ درصد) است.

یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه(۶ گرم) حاوی ۵ کالری، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزئی چربی، پروتئین و فیبر می باشد.

فرآورده های زنجبیل

فرآورده های مختلفی از زنجبیل در سراسر جهان موجود است که شامل پودر، محلول الکلی، اسانس و عصاره تازه زنجبیل است. میزان مصرف آن تا سه گرم در روز بلامانع است. البته این میزان ممکن است به صورت ۲ تا ۳ نوبت مصرف شود (مثلاً سه نوبت یک گرمی) و یا به عنوان ضد تهوع می توان یک جا از ۲ گرم آن استفاده کرد.

یک سس حیرت انگیز:

زنجبیل را با روغن زیتون ، فلفل قرمز خشک شده، دارچین، میخک، برگ بو و پیاز مخلوط نماییید تا سُسی لذیذ حاصل شود.

موارد منع مصرف

– در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.

– مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردل می شود.

– افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.

– اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید، زنجبیل نخورید.

– مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.

– مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.

– مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.

منابع: تبیان و عصر ایران

دکمه بازگشت به بالا