سکته مغزی چیست؟ حقایق و آمارهای جالب که باید بدانید!

سکته مغزی یکی از بیماری‌های جدی و اضطراری است که می‌تواند تأثیرات عمیق و طولانی‌مدتی بر روی سلامت فرد داشته باشد. در اینجا به برخی از حقایق و آمارهای جالب درباره سکته مغزی اشاره می‌کنم:

۱. شیوع و فراوانی

• دومین علت مرگ و ناتوانی: سکته مغزی دومین علت شایع مرگ در دنیا بعد از بیماری‌های قلبی است. همچنین، سکته مغزی یکی از اصلی‌ترین علل ناتوانی در بزرگسالان است.
• تخمین‌ها: طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، هر سال حدود ۱۵ میلیون نفر در دنیا به سکته مغزی دچار می‌شوند و حدود ۵ میلیون نفر از این افراد به دلیل سکته مغزی فوت می‌کنند.

۲. عوامل خطر

• فشار خون بالا: فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای سکته مغزی است. فشار خون بالا می‌تواند به آسیب به عروق خونی و افزایش خطر سکته مغزی منجر شود.
• دیابت: دیابت نوع ۲ نیز می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. افرادی که دیابت دارند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سکته مغزی هستند.
• چربی خون بالا: بالا بودن سطح کلسترول و چربی‌های خون نیز می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد.

۳. انواع سکته مغزی

• سکته مغزی ایسکمیک: حدود ۸۷% از سکته‌های مغزی به دلیل انسداد عروق خونی به علت لخته خون یا آترواسکلروز (سخت شدن و باریک شدن عروق خونی) رخ می‌دهند.
• سکته مغزی هموراژیک: حدود ۱۳% از سکته‌ها به دلیل خونریزی در مغز (هموراژیک) اتفاق می‌افتد، که معمولاً ناشی از پاره شدن عروق خونی است.

۴. عوامل ژنتیکی و خانوادگی

• خطر ژنتیکی: سابقه خانوادگی سکته مغزی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه سکته مغزی وجود دارد، باید بیشتر مراقب عوامل خطر باشند.

۵. علائم و نشانه‌ها

• آشنایی با علائم: علائم سکته مغزی می‌تواند شامل ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، مشکل در گفتار، اختلال در بینایی و سردرد شدید باشد. شناسایی سریع این علائم و مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند شانس بهبودی را افزایش دهد.

۶. درمان و مدیریت

• درمان سریع: درمان سریع سکته مغزی، به ویژه در اولین ساعات پس از وقوع، می‌تواند تأثیر زیادی بر نتیجه درمان داشته باشد. داروهای تروپولیتیک (برای حل لخته) و جراحی‌ها می‌توانند در برخی موارد مؤثر باشند.
• توانبخشی: پس از سکته مغزی، بسیاری از افراد نیاز به توانبخشی دارند. توانبخشی شامل فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و کاردرمانی است که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و بازگشت به عملکرد قبلی کمک کند.

۷. پیشگیری

• تغییر سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و ترک سیگار می‌تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد. کنترل عوامل خطر مانند فشار خون و دیابت نیز بسیار مهم است.
• آموزش عمومی: آگاهی و آموزش عمومی درباره علائم سکته مغزی و نحوه برخورد با آن می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و درمان به موقع کمک کند.

۸. فاکتورهای جغرافیایی و قومی

• تفاوت‌های جغرافیایی: شیوع سکته مغزی می‌تواند در مناطق مختلف جهان متفاوت باشد. به عنوان مثال، در برخی از کشورها با نرخ بالای فشار خون بالا، سکته مغزی شایع‌تر است.
• تفاوت‌های قومی: برخی گروه‌های قومی و نژادی ممکن است به طور خاص در معرض خطر بالاتری برای سکته مغزی باشند. این می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی، سبک زندگی یا شرایط اجتماعی باشد.

 

 

علایم سکته مغزی, دلایل سکته مغزی

علایم و نشانه های سکته مغزی عبارتند از:
– بروز ناگهانی ضعف و بی حسی در یک طرف بدن
– تغییر ناگهانی دید در یک یا دو چشم یا دشوار شدن بلع غذا
– بروز ناگهانی سردردهای شدید بدون علت
– بروز مشکلات شدید همراه با سرگیجه هنگام راه رفتن
– بروز مشکلات ناگهانی در صحبت کردن و شناخت دیگران

علایم سکته مغزی, دلایل سکته مغزی

آزمون سکته مغزی: حرف زدن، لبخند زدن، تکان خوردن
آزمون سکته مغزی به شناسایی علایم و نشانه های این بیماری کمک می کند. این آزمون از جزئیات زیر تشکیل شده است:
– چهره. از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت بی حس است؟
– بازوها. از فرد بخواهید دست هایش را بالا ببرد. آیا یک دست پایین است؟
– حرف زدن. از بخواهید یک جمله ساده را تکرار کند. آیا در به یاد آوردن و بیان کلمات با دشواری روبرو است؟

سکته مغزی: زمان = صدمه دیدن مغز
در درمان سکته مغزی، ثانیه ها نیز اهمیت دارند. وقتی اکسیژن به مغز نمی رسد، مرگ سلول های مغز در چند دقیقه آغاز می شود. به شرط مصرف داروهای متلاشی کننده لخته خون در سه ساعت ابتدایی پس از بروز سکته مغزی، می توان از گسترش آسیب دیدن مغز کاست. وقتی بخشی از بافت مغز از میان می رود، اندام هایی از بدن که توسط بافت از میان رفته مغز کنترل می شدند از کار می افتند. به عبارت دیگر سکته مغزی سبب ناتوانی بلند مدت جسمی می شود.

تشخیص سکته مغزی
وقتی فردی با علایم و نشانه های سکته مغزی به بخش اورژانس مراجعه می کند، در ابتدا باید نوع سکته مغزی را مشخص کرد. دو نوع سکته مغزی اصلی وجود دارد که روش های درمان شان متفاوت است. پزشکان می توانند از عکس برداری اورژانسی برای شناسایی نوع سکته مغزی – مسدود شدن یا منفجر شدن رگ خونی – استفاده کنند. نتایج آزمایش های اضافی محل خونریزی درون مغز را مشخص می کند.

سکته مغزی ایسکمیک
متداول ترین نوع سکته مغزی، ایسکمیک، نام دارد. تقریبا از هر ۱۰ سکته مغزی ۹ مورد در این گروه قرار می گیرند. عامل بروز سکته مغزی، لخته خونی است که در رگ درون مغز ایجاد شده است. لخته خون ممکن است در نقطه ای خاص گسترش یافته یا از سایر نقاط بدن به مغز رسیده باشد.

علایم سکته مغزی, دلایل سکته مغزی

سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک بسیار نادر و مرگ بار است. این نوع سکته وقتی بروز می کند که یک رگ خونی ضعیف در مغز منفجر شود. نتیجه این نوع سکته، خونریزی شدید درون مغز است که متوقف کردن اش بسیار دشوار است.

سکته مغزی کوتاه (TIA)
حمله ایسکمیک گذرا را اغلب سکته مغزی کوتاه می نامند. لخته خون قسمتی از مغز را به طور موقت از کار می اندازد و علایمی شبیه سکته مغزی نمایان می شود. به گزارش سلامت نیوز وقتی جریان خون دوباره برقرار شود، علایم و نشانه های سکته مغزی از میان می روند. سکته مغزی کوتاه، نشان دهنده آن است که سکته مغزی اصلی به زودی به وقوع می پیوند. اگر فکر می کنید سکته مغزی کوتاهی را پشت سر گذاشته اید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا او احتمال بروز سکته مغزی اصلی را به حداقل برساند.

علت بروز سکته مغزی چیست؟
یکی از علل متداول سکته مغزی ضخیم و سخت شدن دیواره رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و … انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. لخته خون ممکن است سبب مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و بروز سکته مغزی ایسکمیک شود. عامل اصلی سکته مغزی هموراژیک در اکثر موارد عدم درمان فشار خون بالا است که سبب انفجار رگ خونی ضعیف می شود.

عوامل خطر زا: بیماری های مزمن
بیماری های مزمن سبب افزایش احتمال بروز سکته مغزی می شوند. بیماری های مزمن عبارتند از:
– فشار خون بالا
– کلسترول بالا
– دیابت
– چاقی

کنترل و درمان بیماری های فوق احتمال بروز سکته مغزی را به شدت کاهش می دهد.

عوامل خطر زا: رفتارها
رفتارهای نامناسب و خطر زایی که در ادامه می خوانید خطر بروز سکته مغزی را به شدت افزایش می دهند:
– دود کردن سیگار
– ورزش نکردن
– نوشیدن الکل

عوامل خطر زا: تغذیه
پیروی کردن از رژیم غذایی نامناسب می تواند خطر بروز سکته مغزی را افزایش دهد. مصرف بیش از اندازه چربی و کلسترول می تواند سبب ضخیم شدن رگ های خونی شود. مصرف بیش از اندازه نمک ممکن است سبب بروز بیماری فشار خون شود. مصرف بیش از اندازه کالری سبب بروز اضافه وزن و چاقی می شود. با پیروی کردن از رژیم غذایی حاوی سبزیجات، میوه، غلات و ماهی می توان از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد.

عوامل خطر زایی که در کنترل شما نیست
برخی از عوامل خطر زا – کهنسالی و وجود سابقه سکته مغزی در خانواده – که در بروز سکته مغزی موثرند خارج از کنترل انسان قرار دارند. جنسیت، نقش مهمی ایفاء می کند. سکته مغزی مردان را بسیار بیشتر از زنان تهدید می کند. با این وجود، زنان در اکثر مواردی که سکته مغزی بروز می کند جان شان را از دست می دهند. سکته مغزی، آفریقایی آمریکایی تبارها، سرخ پوست ها و اسکیموها را بیشتر از سایر نژاد ها تهدید می کند.

سکته مغزی: درمان اورژانسی
برای سکته مغزی ایسکمیک، درمان اورژانس، تجویز داروی ضد لخته خون است. داروهای از میان برنده لخته خون زمانی موثر هستند که حداکثر سه ساعت پس از بروز سکته مغزی تجویز و مصرف شوند. مدیریت سکته مغزی خون ریزی دهنده بسیار دشوار است. به گزارش سلامت نیوز درمان عبارتند از: کنترل فشار خون بالا، خون ریزی و تورم مغز

سکته مغزی: صدمات بلند مدت
میزان صدمات وارده به افراد و از دست رفتن توانایی آنها به شدت سکته مغزی و سرعت عمل در درمان بستگی دارد. نوع صدمه و آسیب دیدن بستگی به مکان آسیب دیده مغز دارد. مشکلات متداول پس از بروز سکته مغزی عبارتند از:
– بی حس شدن
– از کار افتادن دست ها و پاها
– از میان رفتن توانایی راه رفتن
– از میان رفتن دید چشم ها
– ناتوانی در بلع غذا
– ناتوانی در سخن گفتن و برقراری ارتباط

مشکلات می توانند دائمی و ماندگار باشند، اما تعدادی از افراد می توانند بسیاری از توانایی های شان را بازیابند.

توان بخشی سکته مغزی: گفتار درمانی
توان بخشی محور درمان عوارض سکته مغزی است. گفتار درمان گران می توانند به افراد برای به دست آوردن مهارت هایشان و مواجه شدن با ناتوانی ها کمک کنند. نتیجه گفتار درمانی در هر بیمار متفاوت است. برای افرادی که توانایی سخن گفتن را از دست داده اند گفتار درمانی ضروری است. گفتار درمان گر نیز می تواند به افرادی که در بلع غذا مشکل دارند کمک کند.

توان بخشی سکته مغزی: توان بخشی بدنی
ناتوان شدن عضلات و از میان رفتن تعادل بدن از جمله متداول ترین عوارض سکته مغزی است. چنین عوارضی می توانند توانایی راه رفتن را از بیماران بگیرند و در فعالیت های روزانه شان خلل ایجاد کنند. توان بخشی فیزیکی روش موثری است برای به دست آوردن تعادل و هماهنگی عضلات بدنمی تواند علایم و نشانه های افسردگی را در بازماندگان سکته مغزی شناسایی و درمان و توانایی نوشتن، استفاده از قاشق و چنگال و …

توان بخشی سکته مغزی: روان درمانی
بازماندگان سکته مغزی از احساساتی مثل ترس، خشم، اضطراب و اندوه رنج می برند. روان شناس یا متخصص مشاور می تواند از استراتژی های گوناگون برای مقابله با این احساسات استفاده کند. متخصص مشاور همچنین می تواند علایم و نشانه های افسردگی را در بازماندگان سکته مغزی شناسایی و درمان کنند.

پیشگیری کردن از بروز سکته مغزی: سبک زندگی
افرادی که بازمانده سکته مغزی هستند برای پیشگیری کردن از بروز دوباره سکته مغزی باید موارد زیر را رعایت کنند:
– پرهیز از دخانیات
– ورزش کردن و کنترل وزن
– پرهیز کردن از الکل و نمک
– مصرف مواد غذایی سالم مانند ماهی، سبزیجات و غلات

پیشگیری کردن از سکته مغزی: داروها
پزشکان برای افرادی که احتمال دارد سکته مغزی کنند داروهایی تجویز می کنند تا احتمال بروز سکته را کاهش دهند. داروهای ضد لخته خون، مثل آسپرین، پلاکت های خون را حفظ می کنند که سبب ایجاد لخته می شوند. داروهای ضد لخته خون، مانند وارفارین، برای بازماندگان سکته مغزی تجویز می شوند تا به بیداری بخش خاموش مغزشان کمک کنند. افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند برای درمان این بیماری باید به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری کردن از سکته مغزی: جراحی
در برخی از موارد، سکته مغزی در نتیجه تنگ شدن شریان کاروتید ایجاد می شود. پزشکان، افرادی را که سکته مغزی خفیف یا زود گذر (TIA ) کرده اند را جراحی می کنند و پلاکت ها را از دیواره این شریان پاک می کنند.

پیشگیری کردن از سکته مغزی: بالون و استنت
در برخی موارد، پزشکان برای باز کردن شریان کاروتید از آنژیو پلاسی برای قرار دادن بالون و استند استفاده می کنند.

زندگی پس از سکته مغزی
بیش از نیمی از افرادی که سکته مغزی کرده اند توانایی های خود را باز می یابند. کسانی که به اندازه کافی داروهای متلاشی کننده لخته خون مصرف می کنند ممکن است به طور کامل بهبود یابند و کسانی که دچار ناتوانی شده اند یاد می گیرند مستقل باشند.

منبع: سلامت نیوز