راه های افزایش قد: تنها روشهای عملی موثر اما باعوارض

دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود یک فرد به اندازه ای که باید یا مد نظر دیگران است رشد نکند . شاید سوال خیلی از شما باشد که چطور می توان رشد را در بدن تحریک کرد. خیلی ها به دنبال راه هایی برای بلندتر کردن قدشان هستند. در اینجا اطلاعات لازم را برایتان گرد آورده ایم.

چرا بعضی ها کوچولو می مانند؟
دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود یک فرد به اندازه ای که باید یا مد نظر دیگران است رشد نکند. به طور کلی مسایل ژنتیکی اولین ومهم ترین علت کوتاهی قد در کودکان است. در این نوع کوتاهی قد، سرعت رشد کودک در سال طبیعی است و سن استخوانی نسبت به سن تقویمی عقب نیست.

نوع دیگر از کوتاهی قد، تأخیر سرشتی در رشد نامیده می شود که شامل کوکانی است که از سن ۲ سالگی، کوتاهی قد دارند. این کودکان سرعت رشدشان در سال تقریبا طبیعی است، اما سن استخوانی آنها عقب‌تر است. بلوغ در این کودکان با تأخیر است، اما در نهایت، بیشتر این کودکان به حد ژنتیکی قد خود می‌رسند.

یادتان باشد بیماری‌هایی مانند سوءتغذیه، کمبود ویتامین D و کمبود کلسیم که موجب نرمی استخوان می‌‌شود، بیماری سلیاک (ناتوانی در تحمل گلوتن موجود در گندم)، کم‌خونی‌ها، بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش، بیماری‌های کلیوی مزمن، نارسایی قلبی، بیماری‌های مزمن ریوی یا کبدی و کم‌کاری تیروئید از عوامل موثر در کوتاهی قد هستند.

همچنین مصرف برخی داروها مانند داروهای کورتونی و اختلالات رشد داخل رحمی نیز ازعلل دیگر کوتاهی قد کودکان هستند.به طور کلی همه ما در ۳ مرحله رشد می‌‌کنیم؛ ۲ سال اول زندگی ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر افزایش قد داریم. این رشد سریع قد با افزایش سن کاهش می‌ یابد؛ از۲ سالگی به بعد کودکان هر سال ۵ تا ۷ سانتی‌متر قد می‌‌کشند.

البته در نزدیکی سنین بلوغ سرعت رشد کمتر خواهد ‌شد. سرانجام در دوره بلوغ یک جهش رشد قدی وجود دارد که به طور متوسط در پسران ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر و دختران ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متراست. حداکثر جهش رشد قدی در دختران پیش از شروع عادت ماهیانه و در پسران در مراحل انتهایی‌تر بلوغ است.

به‌ طور معمول در سنین ۱۵ تا ۱۷ سالگی در دختران و ۱۶ تا ۱۸ سالگی در پسران، صفحات رشد(صفحات غضروفی استخوان) بسته می ‌شوند و امکان افزایش قد، پس از آن وجود نخواهد داشت.

 

پایان بلوغ، پایان رشد قد
اصولا افزایش قد تا قبل از پایان سن رشد انسان صورت می گیرد. عمده رشد قد در خانم ها تا پایان ۱۸ سالگی و در آقایان تا پایان ۲۰ سالگی دیده می شود از این رو هراقدامی که افراد می خواهند برای افزایش رشد قدشان انجام دهند باید قبل از بسته شدن صفحه های رشد استخوان ها و درواقع سن بلوغ درنظر گرفته شود. درحقیقت استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ یعنی تا اوایل ۲۰ سالگی ادامه دارد و درنتیجه بیشترین میزان افزایش قد نیز در این دوران اتفاق می افتد.

انسان در حوالی دوران بلوغ دچار جهش رشد می شود و زمانی که بلوغ او کامل شد دیگر در نزدیکی ۱۸ تا ۲۰ سالگی رشد قد نیز متوقف می شود. بنابراین هر فاکتوری که برای تقویت رشد قد نیاز است باید قبل از این سنین انجام گیرد. همان طور که اشاره کردیم، سن بلوغ برای آقایان و خانم ها متفاوت است و درواقع نهایت انتظاری که از رشد صفحات استخوانی در مورد دختران دشاریم تا ۱۸ سالگی است که رشد قدی آن ها کامل می شود.

 

 هورمون قدبلندی
آن چیزی که در اصل باعث افزایش قد و رشد طولی می شود، ترشح هورمون رشد است. هورمون رشد در قسمت غده هیپوفیز مغز ترشح می شود و روی رشد استخوان ها تاثیر می گذارد. میزان ترشح این هورمون تحت تاثیر تحریکات عصبی، خواب و بیداری است. فعالیت فیزیکی و خواب مناسب ترشح هورمون رشد را تحت تاثیر قرار می دهد.

رژیم غذایی علاوه بر تاثیر در هورمون رشد، استخوان ها و بدن را آماده ساخت و ساز و متابولیسم مناسب می کند تا استخوان ها رشد خوبی داشته باشند. کمبود ترشح هورمون رشد به ویژه در دوران کودکی سبب توقف رشد طبیعی افراد و کوتاه قدی آن ها می شود.

 

گول تبلیغات را نخورید
یادتان باشد تبلیغاتی که از روش های مختلف افزایش قد دیده می شود، صرفا برای فروش محصولات است و تاثیری روی افزایش طول قد افراد بالغ ندارد. البته ممکن است مصرف قرص های کلسیم و منیزیم برای بعضی افراد به عنوان داروهای مکمل برای سلامت استخوان و پیشگیری از پوکی استخوان توصیه شود ولی در رشد آن ها تاثیری نمی گذارد. این قرص ها در صورتی برای افراد بالغ توصیه می شوند که در رژیم غذایی خود به اندازه کافی این مواد را دریافت نکنند.

 

جراحی های خطرناک
به طور معمول عمل های جراحی برای افزایش قد توصیه نمی شود چون عملی بسیار سنگین و پرعارضه برای افراد است. در روش های جراحی یک شکستگی کنترل شده درناحیه ساق پا و ران ایجاد می کنند و بعد با وسایل خاصی که در پا تعبیه می کنند به تدریج فاصله استخوان ها را زیاد می کنند و بعد با روش های دیگر سعی می کنند تا در آن ناحیه استخوان سازی جدید انجام دهند. چنین روش هایی را برای افرادی که قد کوتاه ولی محدوده نرمال دارند پیشنهاد نمی شود.

 

اصولا انجام عمل جراحی را برای افرادی توصیه می کنیم که نبود تساوی طول پا دارند یعنی طول یک پا از پای دیگر کوتاه تر است یا به دلیل بیماری خاصی در قد مشکل ایجاد شده باشد این عمل را انجام می دهیم اما اقدام جراحی را برای کسانی که به صورت سرشتی یا به دلیل مشکلات تغذیه قد مناسب ندارند توصیه نمی کنیم.

باید این نکته را متذکر شویم که اولین عارضه جراحی پاها دوره طولانی مدت نقاهت بعد از انجام عمل است که طی آن فرد باید تحت درمان قرار بگیرد. وسایلی که در پای افراد تعبیه می شود باید حدود یک سال در بدن آن ها قرار گیرد تا در طول این مدت فاصله بین استخوان ها به تدریج با روش های دیگر پر شود.

اگر عمل جراحی قد با دقت صورت نگیرد به رشته های عصبی بدن آسیب وارد می کند و باعث فلج شدن بعضی از عضلات می شود. درنتیجه همانند یک استخوان شکسته در بدن درد و مشکلات دیگر را به دنبال خواهد داشت. این مسئله را هم اضافه می کنم که رژیم غذایی در بهبود و ترمیم استخوان های شکسته نقش مهمی دارد و به طبع افرادی که عمل جراحی قد انجام می دهند، رژیم غذایی خاصی را خواهند داشت تا به اندازه کافی مواد مقوی برای بازسازی استخوان به بدن شان برسد.

 

تاثیر کفش ها

کفش های خطرناک
بهتر است پاشنه کفش خانم ها ۲ تا ۳ سانتی متر باشد یعنی اختلاف ارتفاع بین جلو و عقب از پاشنه تا ابتدای انگشتان پا رعایت شود. کفش های لژدار که در قسمت جلویی نیز دارای ارتفاع هستند بهتر از کفش های پاشنه بلند معمولی هستند. پاشنه های بلند موجب دردناک شدن استخوان های کف پا، انگشتان و گاها التهاب کف پا می شوند. استفاده طولانی مدت از کفش های پاشنه بلند گرفتگی و جمع شدن عضلات پشت ساق پا را به همراه خواهد داشت.

احساس درد و ناراحتی، آسیب و پیچ خوردگی مکرر مچ پا و همچنین آرتروز همگی از پیامدهای پوشیدن کفش های پاشنه دار هستند. این کفش در درازمدت به مفاصل پا آسیب می رساند و درنتیجه ابتلا به آرتروز از عوارض اصلی آن است. توصیه می کنیم تا از کفش های پاشنه بلند برای کوتاه مدت استفاده کنید و از پوشیدن آن در محل کار، خرید یا پیاده روی پرهیز کنید. به جای آن می توانید کفش های اسپرت و راحت را به پا کنید که از آسیب به کمر، افزایش قوس کمر، برهم خوردن تعادل و ابتلا به دیسک کمر جلوگیری کنید.

 

ویژگی کفش استاندارد
درست است که کفش های لژدار را به جای کفش های پاشنه بلند توصیه کردیم اما یادتان باشد که لژ کفش نیز نباید آنقدر ارتفاع داشته باشد که به کف پا آسیب وارد کند. ارتفاع ۲ تا ۳ سانتی متری با کفش لژدار کمی بلندتر می شود.

در وسط کفش حتما باید حالت انحنایی تعبیه شده باشد تا نوک پنجه کمی درحالت شیب دار قرار گیرد و راه رفتن آسان تر شود در این صورت فشار کمتری به پا وارد می شود و غیر از این حالت کفش راحت نخواهد بود و آسیب جدی به کف و نوک انگشت وارد می کند.

کفش مخصوص یعنی کفش استاندارد و طبیعی که اغلب پاشنه پهن دارد. بهتر است پاشنه و سینه کفش شیار داشته باشد که معمولا کفش های استاندارد مردانه این ویژگی را دارند. کفش هایی که سینه آن ها نازک است مناسب نیستند چون نمی توانند از فشارهایی مثل ناصافی زمین و سنگ ریزه جلوگیری کنند. کفش هایی که از جنس پیویا اسفنج فشرده هستند به دلیل سبکی، مقاومت نسبی و انعطاف پذیری، انتخاب مناسبی هستند.

بهتر است پنجه کفش پهن باشد طوری که فرد بتواند به راحتی انگشتانش را در آن باز و بسته یا خم و راست کند. کفش بنددار بهتر از کفش بدون بند است و پیشنهاد می کنم برای پیاده روی از کفش های بنددار استفاده کنید. کفش های حرفه ای ورزشی مشخصه هایی دارند برای مثال در کف کفش های رانینگ حالت فنری تعبیه شده که مخصوص دویدن است. برای انجام فعالیت های روزانه کفش های والینگ یا پیاده روی بهترین گزینه هستند.

 

یک فرمول ساده
شاید باید بدانیم که ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد نهایی هر فرد دارد. این فرمول را برای محاسبه تقریبی قد نهایی در هر فرد داشته باشید: ۵/۶- تقسیم بر ۲ (قد پدر + قد مادر) = قد دختران و ۵/۶+ تقسیم بر ۲ (قد پدر + قد مادر) = قد پسران. به این ترتیب با یک جمع و تقسیم ساده می توانید دریابید که کوتاه قد هستید یا اینکه قد شما بر اساس ساختار ژنتیکتان طراحی شده است.

مهم:کوتاه‌ها بدانند
بد نیست بدانید که در کوتاهی قد ژنتیکی درمان با هورمون رشد مؤثر نیست. در حالی که این روش درمانی بسیار رایج است اما روشی است که متخصصان آن را نه تنها نهی کرده ، بلکه به اعتقاد آنها، استفاده کننده ها از این روش های درمانی با مشکلات زیادی رو به رومی شوند.

افزایش قد به صورت طبیعی و سوالات مرتبط با آن
یکی از دغدغه های خیلی افراد امکان رشد قد پس از بلوغ است. خوب البته پوشیدن کفش های پاشنه بلند یکی از این راه هاست اما تکنیک های مُد خاصی وجود دارد که اگر درست رعایت شوند به بلندتر دیده شدن قد کمک می کنند.

 

۱- چه عواملی بر رشد قد انسان تاثیر دارند؟
قد با مجموعه پیچیده ای از ژنتیک و محیط تعیین می شود. قانون اصلی آن را می توان به شکل زیر تعریف کرد:
(ژنتیک + هورمون ها + تغذیه) – استرس

۲- چه زمان قد کشیدن ما متوقف می شود؟
از نظر ژنتیکی طوری برنامه ریزی شده ایم که پس از اتمام دوران بلوغ قد کشیدن متوقف شود. در این نقطه، فعل و انفعالات پیچیده ژن ها، موادمغذی و هورمون ها به اوج خود می رسد. وقتی ژن ها با همکاری هم رشد بدن را به نقطه ای رساندند که قادر به تولید مثل باشد، هدف رشد به اتمام رسیده است. این اتفاق به طور متوسط در سن ۱۶ سالگی برای دختران و ۱۸ سالگی برای پسران می افتد.

۳- آیا پس از اتمام دوران بلوغ هم قدمان بلندتر می شود؟
شواهد بسیار کمی از رشد قد بعد از دوران بلوغ دیده شده است. انسانها معمولاً در دوران کودکی سریعترین رشد را دارند. همچنین در دوران بلوغ نیز به خاطر جهش های رشد، رشد سریعی دارند.

۴- جهش های رشد چیست؟
جهش رشد اصطلاحی است که برای افزایش سریع قد و وزن به کار می رود که معمولاً در دوران بلوغ اتفاق می افتد. کودکان در دوران نوجوانی به بالاترین حد قد دوران بزرگسالی خود می رسند. این رشد قابل توجه، از قسمت های خارجی بدن شروع شده و به قسمت ها داخلی تر ادامه می یابد. دست ها و پاها اولین جاهایی هستند که بزرگ می شوند.

نیاز به کفش های تازه اولین نشانه تجربه جهش رشد است. دومین ناحیه بدن، طول پاها و دست ها است که بلندتر می شود. و آخر ستون فقرات ما رشد می کند. آخرین رشد پهن تر شدن سینه و شانه ها در پسران و پهن شدن لگن و ران ها در دختران است.

۵- چه نوع رژیم غذایی به افزایش قد کمک می کند؟
یک رژیم غذایی سرشار از موادمغذی که شامل میوه ها و سبزیجات، لبنیات، سیریال، گوشت و میزان کافی آب باشد موجب تقویت فرایند طبیعی افزایش قد می شود.

۶- آیا خواب در رشد انسان تاثیر دارد؟
بهره بردن از میزان کافی خواب برای عملکرد خوب هورمون های رشد ضروری است. نداشتن خواب کافی می تواند میزان هورمون رشدی که بدن تولید می کند را کاهش دهد.

۷- هورمون های رشد چیست؟
هورمون رشد انسان ماده ای است که توسط ساختاری نخود مانند که در عمق مغز درست پشت چشم ها وجود دارد تولید می شود. این ماده معمولاً طی ساعات اولیه خواب و پس از ورزش تولید می شود. عملکرد این هورمون ها تحریک و تقویت رشد در بدن انسان تا اتمام دوران بلوغ است.

۸- آیا مصرف هورمون رشد باعث بلندتر شدن قد می شود؟
مصرف هورمون رشد فقط طی سالهای شکل گیری موثر هستند. مصرف بیش از حد آن به صورت مصنوعی موجب رشد غیرطبیعی و نامناسب می شود. این واژه توسط تولیدکننده های مختلف مورد استفاده و سوءاستفاده برای فروش محصولات خود که ادعای تقویت رشد را دارند، قرار گرفته است. واقعیت این است که فروش داروهای هورمون رشد شدیداً تحت کنترل است و فقط توسط متخصین تجویز می شود.

۹- آیا داروهایی وجود دارد که به افزایش قد پس از بلوغ کمک کند؟
هیچ دارویی وجود ندارد که موجب افزایش قد پس از دوران بلوغ شود. محصولات زیادی در بازار امروز همچنین ادعایی دارند اما همه آنها هیچ سند و مدرک علمی نداشته و فاقد اعتبارند.

۱۰- آیا تمرینات کششی به افزایش قد کمک می کند؟
برخی تمرینات کششی به افزایش قد در دوران بلوغ کمک می کند. پس از دوران بلوغ، این تمرینات فقط به اصلاح فرم و شکل بدن افراد بزرگسال کمک می کند. در خیلی افراد قوز پشت موجب کوتاه نشان دادن قد می شود و در همه سنین می توان با اصلاح چنین مشکلاتی قد را تا چندین سانتیمتر بالاتر برد.

۱۲- چطور می توان با عمل جراحی قد را بلندتر کرد؟
عمل های جراحی زیبایی افزایش قد پاها می تواند تا چندین سانتیمتر قد را بلندتر کند که البته عملی بسیار پیچیده، گران و دردناک است که نیاز به زمان ریکاوری طولانی دارد. در برخی مراکز ابتدا ارزیابی می کنند که بیمار تحمل دوران ریکاوری را دارد یا خیر بعد به انجام عمل می پردازند.

۱۴- آیا درست است که نسل حاضر از نسل های قبلی بلندقدتر شده است؟
به نظر می رسد که بین رشد اقتصادی و قد انسانها ارتباط مستقیم وجود دارد. یک زمانی تصور می شد که آسیایی ها کوتاه قد هستند اما امروز به نظر می رسد که قد متوسط چینی ها و سایر آسیایی ها به طرز قابل توجهی بالا رفته است. رشد انسان به تسهیلات پزشکی، مراقبتی و غذایی بهتر پاسخ می دهد. در جدول زیر می توانید افزایش قد متوسط را در ۱۵۰ سال گذشته مشاهده کنید.

۱۵- وزن ایدآل باتوجه به قد چه میزان باید باشد؟
با حساب تخمینی وزن ایدآل مردها به طریق زیر محاسبه می شود:
برای ۱۵۲ سانتیمتر اول وزن باید ۴۸ کیلوگرم باشد. و برای هر ۵/۲ سانتیمتر اضافه ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم به آن اضافه می شود.

وزن ایدآل خانم ها نیز به این طریق محاسبه می شود:
برای ۱۵۲ سانتیمتر اول وزن باید ۴۵ کیلوگرم باشد و برای هر ۵/۲ سانتیمتر اضافه ۲ کیلو و ۲۰۰ گرم اضافه می شود.

۱۶- آیا بدنسازی از رشد قد جلوگیری می کند؟
هیچ دلیل و مدرکی برای اثبات این گفته وجود ندارد. افرادی مثل دیوید رابینسون، شاک اونیل، آرنولد شوارتزنگر و بسیاری دیگر هستند که بدنسازی را از سنین پایین شروع کردند و بااینحال قدی بالاتر از حد متوسط داشتند.

۱۷- چه روش هایی در لباس پوشیدن باعث می شود قدبلندتر به نظر برسیم؟
بلندقد و لاغر به نظر رسیدن هنری است که با پیروی از چند تکنیک قابل دستیابی است. در این مورد می توانید به مقالات مرتبط سایت در بخش مُد مراجعه کنید.

۱۸- آیا فضانوردان در فضا قدبلندتر می شوند؟
ازآنجا که در فضا جاذبه وجود ندارد، استخوان فضانوردان کمتر به هم فشار آورده و درنتیجه به خاطر این واقعیت قد آنها کمی بلندتر می شود.

۱۹-آیا ورزش باعث افزایش قد می شود؟
بعضی مطالعات نشان می دهد که بچه های ورزشکار اندکی بلند قدتر از سایر بچه ها هستند. بر اساس این مطالعات ذهنیت اثر سودمند ورزش بر افزایش قد، حتی به میزان اندک، قوت گرفته است.

این موضوع را می توان این طور توضیح داد که ممکن است ساعات متمادی مصرف انرژی ، زمان خواب را افزایش دهد و در نتیجه زمینه ای مناسب برای تولید هورمون رشد به وجود آید. از سوی دیگر بچه های بلند قد گزینه های مطلوب تری برای ورزش نسبت به بچه های کوتاه تر هستند.

بسته پیشنهادی برای آنهایی که خود را کوتاه می بینند

اگر کودک تان کمبود دارد مکمل بدهید
فاکتورهای مختلف تا قبل از تکمیل شدن دوران رشد و بسته شدن صفحه های استخوان ها می توانند در افزایش رشد و قد موثر باشند. داروهای تقویتی نیز یکی از عواملی است که موجب تغییر و تحول رشد استخوان ها در کودکان و نوجوانان می شود. این داروها میکروالمان هایی دارند که کودک در دوران رشد به آن ها احتیاج دارد.

مواد مصرفی موثر در روند افزایش قد
۱- سبزیجات
۲-سیب
۳- ماهی های غیر پرورسی
۴- شیر
۵- سفیده تخم مرغ
۶- آب
۷- آمینو اسید ها
۸- ویتامینها و مواد معدنی

 

خواب شما را بلند قد می کند
یکی از عوامل مهمی که در رشد قد انسان تاثیر می گذارد، ژنتیک و وراثت افراد است؛ این که فرد از چه وراثتی برخوردار است و قد افراد خانواده در چه محدوده ای قرار دارد. تغذیه صحیح نیز به رشد قد شما کمک می کند. رژیم غذایی شما باید شامل لبنیات، پروتئین، کلسیم، منیزیم و فسفر باشد. موادغذایی مثل شیر، ماست، سبزی، ماهی، اسفناج، گوشت و حبوبات حاوی گروه های ویتامین و موادمعدنی هستند.

 

حالت عمومی بدن(طرز نشیتن و ایستادن)
برخورداری از حالت مناسب قرار گرفتن بدن به هنگام نشستن و ایستادن فواید جسمانی و فیزیولوژیکی متعددی برای فرد به همراه دارد که از جمله مهم ترین این فواید می توان به سلامت بخش پشتی بدن(کمر) و افزایش درازی ستون فقرات و در نتیجه افزایش قد فرد اشاره نمود.

 

انجام حرکات کششی
افزایش میزان قد با انجام حرکات کششی امکان پذیر است. انجام چنین حرکاتی در قالب ۳ مرحله کاملا مجزا به شرح ذیل به افزایش قد در افراد منجر می گردد:

مرحله نخست:رشد ماهیچه های های خلقی

مرحله دوم: راستی(عدم خمودگی) وعدم تراکم ستون مهره ها(ستون فقرات)

مرحله سوم:ضخیم تر شدن و ترمیم پیش رونده دیسک های ستون فقرات

با انجام حرکات کششی میتوان تا ۳ اینچ(۷.۵ سانتیمتر) قد بلندتر شد. در حالی که هدف اصلی عمده حرکات بر ستون فقرات معطوف است، محققین بر این باورند که با ترکیبی ازحرکات سبک یوگا و انجام چنین حرکاتی ، ماهیچه ها هماهنگی یافته ، تقویت شده، رشد و توسعه می یابند.

 

مصرف پروتئین و لبنیات
مصرف پروتئین و لبنیات نقش بسیار مهمی در میان موادمغذی برای رشد قد دارد، بنابراین باید از همه گروه های غذایی به اندازه کافی در رژیم غذایی خود داشته و از آن ها باتوجه به مراحل رشد استفاده کنید. فعالیت فیزیکی و ورزش نیز در افزایش قد تاثیر بسزایی می گذارد.

هرچه تحرک بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد شد، درحین ورزش هورمون های رشد شروع به ترشح می کنند و به دنبال آن رشد قد نیز افزایش می یابد. خواب مناسب در کنار عوامل دیگر از جمله مولفه های موثر در رشد و افزایش قد انسان به شمار می آید.

 

نکنه پایانی
دقت داشته باشید، تمامی مسائل ذکر شده تنها تا قبل از پایان دوران رشد موثر واقع می شوند، یعنی پس از اتمام دوران بلوغ با روش های طبیعی نمی توان طول قد را افزایش داد. البته با روش های مکانیکی که شامل جراحی قد می شود افزایش طول قد ممکن است ولی بحث های بسیاری برای این روش وجود دارد. به طور کلی، بعد از پایان دوره رشد افزایش قد به وسیله دارو، ورزش یا هر وسیله ای دیگر امکان پذیر نیست.

منبع: yjc.ir